در هر سازمانی، گاهی برخی چهره ها بيش از آنكه صرفا «شاغل» باشند، به نماد تبديل می شوند.نماد تعهد،پیگیری، صبوری و کار بی وقفە در مسیر خدمت.گفتوگویی كەپیشروى شماست، حاصل نشستن پای صحبت یکی از همین چهرەھای اثرگذار در سازمان راهداری وحمل ونقل جادەای كشور است: امیری، پیشكسوتی کەبا دهه ها سابقه حضور در بخش حمل ونقل بين المللى ودفتر ترانزیت، از جمله افرادی هست که در شكل گيرى قوانين ترانزيت وحمل ونقل بین المللی، بدنە تخصصی، فعالیت حرفە ای وانسجام سازمانی این حوزه، نقشی انکارناپذیر داشته اند.
بەاعتقادوى دفتر ترانزیت، هموارەیکی از حساسترین وپرتعامل ترين بخش هاى سازمان راهدارى وحمل ونقل جاده اى بوده است. بخشى كه فراتر از مرزهای ادارى، در ارتباط دائم بانهادهای بین المللى، مرزبانان، دستگاەهای اجرایى وسفارتخانه ها فعالیت میكرد.غلامحسین امیری در چنین بستری رشدیافت وباتكيه برروحيە آموختن، احترام به تجربه مديران پيش از خود، ومهمتر از همە، صداقت در عمل، توانست جایگاهی قابل اتکادر این ساختار بەدست آورد.
در این گفتوگو، امیری پیشكسوت محبوب مجموعە بخش حمل ونقل وراهداری بازبانی صادقانه وپر از جزئیات، از خاطرات استخدامش در دوران پس از انقلاب میگوید؛ از آن شبهایی کە برای آمادەبودن در مصاحبە،سەبار رساله امام رامرور کرد، از مصاحبهای که با یک سۇال غیرمنتظره تمام شد وازشروع مسیری کەگویی سرنوشت برایش نوشتە بود.از روزهایی روایت میكندكەروسای وقت سازمان، گاە تصمیمهای سختی میگرفتندواوبهعنوان کارشناس مسئول، چارەای نداشت جز اینکه مسئولانه پای کاربایستد. اماشایدشیرینترین بخش این روایت، آنجاست کەوی بە جای بازگویی صرف عملکرد اداری، از دغدغه های انسانى خودمیگوید؛ از اینکه چگونه همیشه حقوق همکاران راپیگیری میکرد، نكران عدالت در ارتقاءهابودوتلاش داشت كه شان فنی و تخصصى بدنە کارشناسی سازمان حفظ شود.درزمانهای که گاه تاریخ شفاھی سازمانها ازیاد میرود، شنیدن روایتهایی از این جنس، نەفقط برای مرور گذشتە، بلکه برای الهام ازآن ضروری است.امیری، نمایندەنسلی است که با كمترین امکانات، بیشترین وفاداری رابە كارخود داشت.نسلى كەامروز، مسیرهایى كەمامی پيمايیم راسنگ فرش كرد؛نە فقط باآسفالت، بلکه بااندیشه، خرد واخلاص.
اکنون شما را به خواندن بخشهایی از این گفتوگوی صمیمانه و پرنکته دعوت میکنیم؛ روایتی از یک عمر تجربه، درس آموخته ها و نگاهی انسان محور به راهی که دربخش حمل ونقل وراهدارى این سرزمين پیموده شده است.
■ چه سالى به استخدام بخش دولتى درآمديد ونحوه ورودتان چگونه بود؟
من هميشه به دنبال كار كردن بودم. بعد از پایان دانشگاه، بلافاصله در يک شركت خصوصی كنسروسازى باحقوق خوبی استخدام شدم ویک سال آنجا بودم. اما دلم می خواست وارد بخش دولتى شوم، هرچند در آن زمان ورود و استخدام
در بخش دولتی واقعا سخت بود. در آزمون وزارت خارجە شركت كردم و قبول شدم، اماچون تجربەای در مصاحبه نداشتم، همان جامردودشدم. رشته ام علوم سیاسى بودوبه کار علاقه داشتم، اماديدم مسیر سادهای نیست.
بعد ازآن يکی از آشنايان مرابه معاون وقت وزير كشور معرفى كرد. وقتى از من پرسيدند كجامى خواهى بروى، گَفتم فرقى ندارد، هر جاى كشور باشد میروم.قرار شد هفته بعد حکم بگیرم، امادرست لحظهای که سوار آسانسور شدم، چند نفراز دوستان دانشگاهی راديدم وبه خاطر بعضى اختلاف نظرهايى که بینمان بود، در نهایت حکم رابه من ندادند.
بعداز آن، در آزمون معاونت حمل ونقل كه از طريق دانشگاه شریف برگزار می شد، شركت كردم وقبول شدم. براى مصاحبه رفتم وآنجا با آقاى ذاكرى و دكتر كرباسيان روبەروشدم. برخلاف انتظارم كفتند مصاحبهای در کار نيست، فقط کارمی خواهیم. گفتند اگرفرداصبح بلیت بگیری وبروی بوشهر، استخدام مى شوى وگرنه فراموشش كن! فكر كردم شوخى مى كنند، ولى فردای همان روز بااولين پرواز عازم بوشهر شدم.
حقوقى كه آنجا پرداخت مىكردند نصف حقوق قبلی ام در کارخانه بود، اما خودم خواستم. وقتی رسيدم، از هر كسى می پرسيدم ستاد هماهنگی حمل ونقل کجاست، کسی نمیدانست! بالاخرە یک سیگارفروش گفت کە ستادی وجود داردوفقط یک اتاق بین کانتینرها در گمرک گذاشته اندکه دفترشان آنجاست، کارم از همانجاشروع شد ویک سال دربوشهر ماندم.
آن زمان، همه دفاتر حقوقى، مسافرى وحمل ونقل در قالب يک مجموعه به نام «دفتر استانداردها و مقررات مؤسسات حمل ونقل» اداره مى شد. مديركل آقای علی اکبر خجسته که انسان بسیار بزرگواری بود، وقتى دید علاقهمند به يادگیرى هستم، چندسؤال بەمن دادوگفت بایک رانندە وخودروبەشركتهای داخلی سر بزن و مصاحبه بگیر. بعدازیک هفته که بركَشتم، كَفت حالا بروسراغ شركت هاى بین المللى همين تجربه باعث شد باسازوكار حمل ونقل داخلى وخارجى از نزديک آشناشوم، واين آغازيک مسير پربار برای من بود.
■ از سوابق خدمتی خود،باخوانندگان بگویید واینکە چە سمتهایی داشتەاید؟
من در طول دوران خدمتم بيشتر تمايل داشتم درحوزه كارشناسى فعاليت كنم تادر سطوح بالاى مديريتی؛ چون معتقد بودم کار كارشناسى به من اجازه مى دهد عميق ترودقیق ترواردمسائل اجرايى شوم. در این مسیر، ابتدابه عنوان کارشناس در دفتر ترانزیت شروع به کار کردم و سپس به عنوان کارشناسمسئول منصوب شدم وازسال ١٣٧٠ به عنوان معاون دفترتاسال١٣٩٠ کە زمان بازنشستگی بود، فعاليت داشتم.
در آن دوران، یکی از اولويت هاى اصلی ام توسعه آموزش بود، چون معتقد بودم آموزش اساس هر پیشرفت در این حوزه است. باحمایت آقاى مهندس محسن فيضى، قائم مقام وقت معاونت حمل ونقل جادە ای، توانستیم دورەهای آموزشی را پایەگذاری كنیم. حتى وقتى فضای آموزشی نداشتیم، از اتاق بازرگانی کمک گرفتیم، دوسالن در اختیارمان گذاشتند و كلاسهارا با همکاری دانشگاه آزاد برگزار كردیم.
برای جذب شرکتکنندە، ابتکار عمل به خرج دادم وبا ايجاديک فضاى روانى هدفمند، مديران شركتهارا به ثبت نام ترغیب کردم. نتیجه این تلاشها، برگزارى موفق چندين دوره آموزشی تاسال ١٣٧٧ بود.
در حوزه حمل ونقل بین المللى، تمركزمان بر ارتقاء شرکتهای کریرى ايرانى بود، چون در آن زمان ناوگان كشور بسيار فرسوده بود. با وضع قوانين حمايتى مثل قانون تردد وسايل نقليه خارجى، توانستیم فضای رقابتى ايجاد كنيم وازمنافع داخلی حفاظت كنیم. همچنین گزارش جامعی از چالشهای ترانزیت در چهار حوزه وزارت راه و ترابری، اتاق بازرگانی،وزارت خارجه وگَمرك تهيه كرديم كه با توجه شخص رئيس جمهور وقت مواجه شد و بسيارى از پیشنهادهای آن اجرایی شد. تهيه پیش نویس قانون حمل ونقل وعبوركالاهای خارجى از قلمرو جمهوری اسلامی ایران و پیگیری برای تصویب آن یکی دیگر از اقدامات مهم بود کە بالحاظ بیمه نامه بە عنوان یکی از تضامین ترانزیتی باعث تسهیل و افزایش ترانزیت در قلمرو کشور گردید. در مسیر ارتقاء ساختارها، مستندسازی دقیق راهم جدی گرفتم؛ از ثبت روزشمار ترانزیت گرفته تاتدوین کتابها ومقالات تخصصى، تهيه دفترچه های راهنما، جزوات آموزشی وتحلیلهای سیاستى در حوزه حمل ونقل بین المللى. در حوزه زيرساخت، با پيكيرىهای مستمر موفق شديم پايانەهاى مرزى راشكل دهیم و زیرساختهای قانونی فیزیکی لازم رافراهم کنیم که دراین راستا جناب آقاى مهندس محمدرضا كامياب نقش اساسی داشتند. در نهایت، برای بهبود کیفیت خدمات بین راهى، ایده احداث مجتمع های خدمات رفاهی راپیریزی کردیم.
آن زمان کار در دفتر ترانزیت شروع شد و بعدها به بخش خصوصی واگذار شد. امروز بابيش از ١١٠٠ مجتمع فعال، این طرح به یکی از موفقترین پروژههای پشتیبانی از ناوگان جادەای كشور تبدیل شده است.
تهیە پیش نویس قانون حمل ونقل و عبوركالاهاى خارجى از قلمروجمهوری اسلامی ایران وپیگیری برای تصویب آن یکی دیگر از اقدامات مهم بودکە بالحاظ بیمه نامه به عنوان يكى ازتضامين ترانزيتى باعث تسهيل وافزايش ترانزیت در قلمرو کشور گردید.
■ پس از بازنشستكی به چه فعاليت هايى مشغول شدید؟
بلافاصله بعد از بازنشستگی، در شركت حمل ونقل بين المللی که پسرم تأسيس کرده بود، مشغول فعاليت شدم تاهمچنان در این حوزه فعال بمانم. همچنین بەعنوان مشاور بیمە پاسارگاد فعاليت دارم.
در همان ایام، آقای مهندس خوانساری رئيس اتاق بازرگانی تهران، زمانی که رئیس کمیسیون بین المللی حمل ونقل شود، از من خواست در اين حوزه با آنها ھمکاری کنم. یکی از نتايج مهم آن همكارى، لغو دريافت ماليات بر ارزش افزوده از حمل ونقل بین المللی بود که تنها دریک جلسه یک ساعته وبا حضور مديركل وقت ماليات برارزش افزوده، بە نتیجه رسید.
بعدها بە دستور مهندس امانی ریاست وقت سازمان، مسئوليت راه اندازى تعاونى مصرف رابرعهده گرفتم که اكنون نیز ریاست آن را به عهده دارم. در حوزه بازنشستگان هم، تلاشهای زیادی صورت گرفت.
مرحوم اسماعيل غلامی واقعا زحمات زيادى براى ساماندهى این بخش کشيد وحمایت هایی هم جلب شد، امابه دلیل برخی اعتراضات وملاحظات انجمن های مشابه مورد درخواست بازنشستگان سازمان راهداري وحمل ونقل جاده اى، وزارت كشور، فعلا اجازه تأسيس انجمن جديدى رانداد وآن موضوع متوقف شد.
■ در بخش ترانزیت کشور، چه مشکلات و چالشهایی وجود دارد؟
چالشها در حوزه ترانزیت متعدد ودر برخى موارد ساختاری هستند. یکی از مسائل اساسی، ضرورت ٢F ساعته شدن فعالیت ترانزیت در مرزهاست. این موضوع نه تنها بايد در داخل كشور اجراشود، بلكه بايد باهماهنكى كشور مقابل انجام شودتا اختلاف زمانی یاعملیاتی ایجادنشود.
موضوع بعدى، تجهيز همه مبادى ورودى وخروجى ترانزیتی کشور به دستکاههای X-Ray كاميونى است.
اين اقدام می تواند ضمن تسريع فرآیندها، نقش مؤثرى در كاهش تخلفات وافزايش امنيت داشته باشد. همچنین، پیشنهاد مشخصى مبنى بر حذف يا كاهش عوارض دريافتى از كشورهاى عضو CISداريم، چراكه این هزينه هابه رقابت يذيرى مادر منطقه آسیب میزند.
از دیكر مسائل مهم، موضوع بیمه شخص ثالث برای ناوگان ایرانی است که نیاز به حمایت جدی دارد. همچنين، لازم است ماليات بر ارزش افزوده از فعاليت های حمل ونقل بین المللى در بخش هوایی هم حذف شودتا فشاری مضاعف بر شرکتها وارد نشود.
تأمين اعتبارات كافى وهدفمند برای سازمان های فعال در حوزہ ترانزیت، اصلاح وتصويب قانون مبارزه باقاچاق، وتسريع در روند تامين كاميون هاى مورد نیاز كشور از جمله اقداماتی است كه باید در اولويت قرار گیرد.
همچنين تأكيد مى كنم كه قبل از صدور هرگونه احکام یا تصمیمهای کلان، حتما از نظر کارشناسان این حوزه استفاده شود. تصميماتی که بدون توجه به واقعيت هاى ميدانى كرفته مى شوند، معمولانه تنها کمکی نمیكنند بلکه موانع جدیدی ایجاد می کنند.
■ اگر دوباره فرصتی برای خدمت به شما دادەشود، تمایل دارید در چەسمتی فعالیت کنید؟
اگر دوباره چنین فرصتی برایم فراهم شود، ترجيح میدهم در جایگاهی باشم که بتوانم اهمیت واقعى حمل ونقل را به جامعه معرفى كنم. متاسفانه هنوز جایگاه این بخش در افکار عمومی وحتی در سیاستگذاری كلان كشور به درستی شناخته نشده است.
اولين اقدامى كه انجام مى دهم، تلاش براى گنجاندن مباحث مربوط به حمل ونقل در محتواى آموزشى مدارس، خصوصا در مقاطع دبيرستانى است. بچه ها بايد از همان دوران نوجوانى بانقش حمل ونقل در توسعه اقتصادی، ايمنى جادهاى وامنيت ملى آشنا شوند.
از سوی دیكر، نوسازى تجهیزات ايمنى جادهها برایم اولويت دارد. لوازم ايمنى بايد هم راستا با استانداردهاى جهانى بەروز شوند و سيستم نظارتى مؤثرى بر ايمنى راهها وجود داشته باشد. اگر زیرساخت ایمنی و آموزش درست فراهم شود، بخش بزرگی از مشکلات امروزمان در حوزه حمل ونقل حل خواهد شد.
■ به جوانان تازهکار در سازمان چە پيشنهادی مى كنيد ؟
مهمترين توصيه ام اين است كه عاشق كارشان باشند.اگر در كاری عشق وعلاقە نباشد،هیچوقت به نتیجه مطلوب نمیرسند. ما در نسل خودمان واقعا به كارى كه انجام مى داديم ايمان داشتيم، برایش وقت میگذاشتیم و ارزش قائل بودیم. توصیه مى كنم جوانهادر كنار كار، بهطور مستمر آموزش ببینند، كارآموزى كنند، در كلاس هاى تخصصى شركت كنند واز يادكيرى هيچ وقت فاصله نكيرند. علم و مهارت مثل جریان آب است، اكر متوقف شود، راکد میماند. همچنین باید یاد بگیرند که خود را از ارباب رجوع جدا نكنند؛ ارتباط با مردم بخشى از ماهیت این کار است. همیشە باید طوری کار کنند كە وقتى بە دوران بازنشستگی رسیدند، کارنامەاى قابل دفاع در دست داشته باشند. من خودم چون هميشه
درگیر کار و تلاش بودم، هیچوقت نگرانی از بابت آیندهن داشتم.اگر کسی زندگیاش رابر پایه کار، تلاش ويادگیری بگذارد، مطمئن باشید هیچ مشكلی برایش پيش نخواهد آمد.
■ چنانچە مایلید در مورد خانوادە محترمتان توضیح مختصری بیان نمائید.
خدا را شاكرم كه سه فرزند دارم كه هركدام راه خودشان راپیدا کردهاند. پدرام، پسر بزرگم، مهندس مكانيک ومدير عامل شركت بين المللى حمل ونقل است. پویا، پسر دوم، دندانپزشک است ومطبشخصی خودش رادر تهران دارد. دخترم مريم هم فوق لیسانس حقوق دارد وحالا وكیل پایەيک دادگسترى است. فكر می كنم بخش مهمی ازاین آرامش، ريشه در این دارد که كاروتلاش، هميشه محور زندگى مان بوده است.
■ برای بهبود وضعیت بازنشستگان سازمان چە پیشنهادى داريد؟
به نظر من اولين ومهمترين اقدام این است كه وضعیت معیشتی بازنشستگان با شاغلان يكسان دیده شود. هر امتیازی كه برای شاغلان در نظر گرفته میشود، بايد برای بازنشستگان هم لحاظ شود. اينكه بگویند دولت سازوكارش راندارد، پاسخ قانع كنندەاى نیست. بالاخرە همین بازنشستگان بودند كە سالها این سازمان واین ساختمان راحفظ كردند ونبايد امروز فراموش شوند.
پیشنهاد میکنم حداقل یک روز در سال را به طور رسمى بە قدردانی از بازنشستگان اختصاص دهند؛ روزی که در آن از بازنشستكان دعوت كنند، پاى صحبتشان بنشينند و به صورت نمادين هم كه شده، از زحمات شان تقدير شود.
همچنين فكر مى كنم تشكيل يک اتاق فكر از بازنشستگان در سازمان و ادارات كل مى تواند خيلى مؤثر باشد. این افراد سالهاتجربه دارند، سازمان را از درون میشناسند ونگاهشان تلفيقی از دانش، تجربه ودلسوزی است. اكراز آن ها دعوت شودتا درباره مسائل سازمانی نظر بدهند، مطمئناً حرفی برای گفتن دارند ومى توانند واقعاً كمک كنند.
